Halsband of tuig?
Voor veel hondeneigenaren het eeuwige dilemma: Halsband of tuig? Zoveel verschillende soorten en merken dat je door de bomen het bos niet meer ziet. En het enige wat je wilt is het beste voor je hond. De mening van andere eigenaren of dierenwinkels is in dit geval helaas vaak ook niet erg betrouwbaar. Simpelweg omdat de meeste mensen geen (dier)medische opleiding hebben gedaan en daardoor niet bekend zijn met de gevolgen van druk door een halsband of tuig op bepaalde plekken op het lichaam. Lastig hè?! In deze blog zal ik jullie meer vertellen over waar een halsband en een tuig dan precies druk op geeft en welke gevolgen dit kan hebben. Dan kun je zelf beslissen wat voor jouw hond de beste oplossing is.
De nek is een van de meest kwetsbare delen van het lichaam. Er lopen ongelofelijk veel belangrijke structuren in de nek. Normaal gesproken liggen belangrijke zenuwen, bloedvaten, klieren en organen in de diepte om ze te beschermen tegen druk of trauma van buitenaf. De nek is hierop een uitzondering. Vrijwel direct onder de huid ligt de slokdarm, luchtpijp en schildklier. Vergezelt door de halsslagader, nervus vagus (zenuw die het merendeel van je organen aanstuurt) en diverse andere zenuwen, bloedvaten en lymfevaten die van of naar de hersenen, nek en voorpoten gaan. Iets dieper liggen de halswervels. Alle structuren die ik net heb genoemd hebben één ding gemeen: ze kunnen niet goed tegen druk. Druk beschadigt deze weefsels en zorgt voor lichamelijke ongemakken zoals hernia's, nekpijn, artrose, hoofdpijn, ademhalingsproblemen, schildklierproblemen, tintelingen, etc. En dat willen we niet voor onze trouwe vriend toch? Op het moment dat dit soort lichamelijke ongemakken aan het licht komen ben je eigenlijk al veel te laat en is de schade al gedaan. Dit soort problemen ontstaan niet van de een op de andere dag, maar ze ontstaan meestal heel geleidelijk zonder dat je het merkt. Totdat ineens een druppel de emmer doet overlopen. Een juiste training in combinatie met een goed passende halsband of tuig kan dit soort problemen voorkomen. Maar hoe kies je nu de beste optie voor jouw hond?
We beginnen met de halsband. Deze zijn er in alle soorten en maten: breed, smal, stof, touw, leer, ketting, etc. Een halsband geeft pas druk op het moment dat een hond of eigenaar aan de riem trekt. Een heel smalle halsband geeft dan op een klein gebied van de hals heel veel druk. De kans op pijn of beschadiging van de hals is dus vrij groot bij een smalle halsband. Des te breder de halsband, des te beter de drukverdeling en des te kleiner de kans op pijn of beschadiging van de hals. Er is alleen één maar: een hele brede halsband belemmert de beweging van de hals. Hij zit in de weg als een hond zijn hals wil buigen. Kies dus geen overdreven brede halsband, maar ook geen overdreven smalle. Stof en leer zijn zachter voor de hals als een ketting of touw. Daarnaast is een ketting vaak vrij smal en geeft dus lokaal erg veel druk. Mijn voorkeur gaat dan ook uit naar een halsband van stof of leer van gemiddelde breedte, waarbij de breedte afhankelijk is van het formaat van je hond.
Een aparte categorie halsbanden zijn de slipkettingen (zie foto rechts). Dit is een metalen ketting die rondom strak trekt om de hals als er aan de riem wordt getrokken. Een variatie hierop is de sliplijn of jachtlijn. Dit is een riem en halsband ineen, waarbij de band ook strak trekt om de hals. Vaak zijn ze gemaakt van een wat smaller touw, wat de druk slecht verdeelt. Deze banden geven onnodig veel druk op de kwetsbare structuren in de hals en zijn naar mijn mening een absolute no go bij honden (of baasjes) die aan de riem trekken. Trekt jouw hond nooit aan de lijn en loopt hij veel los? Dan zou dit een prima optie kunnen zijn, zolang je de slipketting/lijn niet gebruikt waarvoor hij oorspronkelijk is bedacht. Je wilt je viervoeter tenslotte niet bezeren toch?
Dan komen we bij de tuigen. Hiervan zijn zo onwijs veel varianten op de markt dat ik ze onmogelijk allemaal apart kan beschrijven. Daarom zal ik je uitleggen op welke punten je moet letten bij het uitkiezen van een tuig. Bij het uitkiezen van een tuig is het essentieel dat hij perfect past. Dit is vaak een behoorlijke uitdaging, aangezien iedere hond een ander figuur heeft. Een slecht passend tuig geeft druk op de verkeerde plekken en kan daardoor pijn, schuurplekken, zenuwschade en een afwijkend looppatroon veroorzaken. Het doel van een tuig is dat de er geen druk op de hals komt, maar dat de druk wordt verdeelt over het borstbeen. Helaas zijn er onwijs veel tuigen te koop die toch druk geven in de hals in plaats van op het borstbeen. Voel bij het passen van een tuig dus goed of de band voorlangs op het borstbeen zit en niet erboven. Een tuig mag in geen geval de beweging van je hond belemmeren. Let dus op dat de schouder (en schouderblad) voldoende mogelijkheid heeft om te bewegen. Daarnaast is het belangrijk dat er voldoende ruimte zit tussen de achterkant van de elleboog en het tuig (minimaal 2 vingerbreedtes). Het is niet prettig als tijdens het lopen de elleboog steeds tegen het tuig aankomt of gaat schuren. Het is wel belangrijk dat deze band nog op de borstkas zit en dus niet in het zachte gedeelte van de buik druk geeft. Te ver naar achter is dus ook niet goed.
De anti-trektuigen verdienen een aparte waarschuwing hier in deze blog. Een hond die aan de lijn trekt is enorm vervelend, maar laat je alsjeblieft niet verleiden tot een snelle oplossing in de vorm van een anti-trektuig. De meeste anti-trektuigen zijn namelijk gebaseerd op het geven van een pijnprikkel of brengen je hond uit evenwicht. Persoonlijk denk ik niet dat je dit moet willen. In beide gevallen is het zeer onprettig tot pijnlijk voor je hond en verhoogt het de kans op blessures behoorlijk. De tuigen die een pijnprikkel geven, trekken vaak in de oksels strak als je hond aan de lijn trekt. Hiermee geeft het tuig forse druk op de zenuwen die de voorpoten aansturen. Behoorlijk onprettig en gevaarlijk dus. Je wilt tenslotte niet dat deze zenuwen beschadigen toch? De wat vriendelijkere anti-trektuigen zijn vaak gebaseerd op het uit balans brengen van je hond. Dan zit er voor op de borst een ring waar je de riem aan vast kunt klikken. Als je hond wil trekken, trekt hij zichzelf plotseling opzij. Als dit gedurende een wandeling regelmatig gebeurd kan het de kans op blessures vergroten, doordat je hond niet bedacht is op de plotselinge ruk opzij. Je kunt het een beetje vergelijken met als iemand je tijdens het wandelen plotseling een duw opzij geeft terwijl je dit niet verwacht. Dit kan voor lelijke blessures zorgen als je dit niet verwacht.
Hieronder staan 4 foto's van honden met verschillende soorten tuigen. Onder iedere foto heb ik kort omschreven wat er wel en wat er niet goed is aan de betreffende tuigen. Dan weet je waarop je moet letten bij de aanschaf en het passen van een tuig en voorkom je vervelende blessures door een slecht passend tuig in de toekomst.
Hierboven zie je een tuig wat niet goed past. Het is met dit model tuig vrijwel onmogelijk om het voor je hond prettig passend te krijgen. De voorzijde van het tuig zit netjes op het borstbeen, maar de achterzijde van het tuig zit te dicht op de elleboog en het tuig belemmert de beweging van de schouder. Het schouderblad zit namelijk precies onder het tuig.
Ook dit tuig past niet goed. Dit type tuig ziet er vaak erg leuk uit, maar past vrijwel nooit goed helaas. Zoals je kunt zien zit de band voorlangs op de hals in plaats van op het borstbeen. Daarnaast zit de band achter de voorpoten langs te dicht op de elleboog en belemmert de brede band bovenop icm de band voorlangs de schoudervrijheid. Ook geen aanrader dus.
Dit tuig is er eentje uit de categorie Y tuigen. Deze tuigen worden zo genoemd omdat het borststuk de vorm van een Y heeft. De Y tuigen zijn qua model erg fijn, omdat ze druk geven op het borstbeen en de elleboog en schouder vrijlaten. Er is alleen één grote maar. Ook dit tuig moet de juiste maat hebben voor jouw hond. De hond op de foto heeft namelijk een bijzonder slecht passend tuig. De voorste band zit als een halsband om de nek, waardoor de druk hier dus niet op het borstbeen komt maar op de hals.
Bijna goed! Dit tuig is er ook een uit de categorie Y tuigen. Zoals je op de foto kunt zien geeft dit tuig veel schoudervrijheid. Het lijkt erop dat dit tuig nog net wel op het borstbeen zit en dus niet op de hals. Dus dat is ook goed. Alleen het bovenstukje is te klein, waardoor de achterste band niet recht naar beneden loopt maar schuin. Je wilt dat deze band recht naar beneden loopt zodat de elleboog en schouder nog net iets meer ruimte krijgen.
Zoals je ondertussen misschien wel doorhad, neemt het aanmeten van een tuig behoorlijk nauw. Zeker als je een hond hebt die geen doorsnee lichaamsbouw heeft kan het enorm lastig zijn een goed passend tuig te vinden. Gelukkig zijn er tegenwoordig ook merken (zoals Perfect Fit bijvoorbeeld) die hierop hebben ingespeeld. Bij Perfect Fit hebben ze het tuig uit 3 onderdelen gemaakt die je aan elkaar vast kunt klikken. Deze onderdelen zijn los van elkaar te bestellen in verschillende maten. Het kan namelijk zijn dat jouw hond voor vrij smal is maar wel een grote borstkas heeft, of een heel lange rug bijvoorbeeld. Dan heb je het ene onderdeel misschien nodig in maat L en een ander onderdeel in maat S. Ook zijn er hele kundige mensen die de maten van je hond opmeten en speciaal een tuig op maat maken voor jouw hond. Hierdoor zijn er ook voor honden die geen doorsnee figuur hebben genoeg mogelijkheden voor een goed passend tuig.
Dus nog even kort op een rijtje waar je op moet letten: druk op het borstbeen en niet op de hals, voldoende vrijheid voor de schouder en schouderblad om te bewegen, de band achter de elleboog moet minimaal 2 vingerbreedtes erachter zitten, hij mag niet op het zachte gedeelte van de buik zitten en moet recht naar beneden lopen.
Hierboven zie je een aantal prachtige foto's van hond Tren met zijn op maat gemaakte tuig. Zoals je op de eerste foto kunt zien zit de Y netjes op het borstbeen en niet op de hals. Op de foto's van de zijkant kun je zien dat de elleboog en de schouder voldoende ruimte hebben om te bewegen. De banden rond de ribbenkast gaan mooi recht naar beneden. Zoals je misschien wel is opgevallen heeft dit tuig 2 banden om de ribbenkast in plaats van 1. Dit komt omdat dit een tuig is waaruit je hond niet kan ontsnappen. Sommige houdini's komen met gemak uit een gewoon tuig en daarom bestaan er voor deze honden tuigen met een extra band rond de ribbenkast. Beide banden horen op de ribbenkast te zitten en niet op het zachte gedeelte van de buik. Foto 3 laat mooi zien tot waar de ribben lopen bij Tren en dat de achterste band dus nog netjes op de ribbenkast zit.
Inmiddels weet je waar de verschillende soorten halsbanden en tuigen druk geven en wat wel en niet goed is voor de gezondheid van een hond. Maar wat past nou het beste bij jouw hond? Een van de eerste vragen die ik stel om te bepalen of een halsband of een tuig beter zou passen bij een hond is: Trekt jouw hond aan de lijn? Een hond die niet trekt of vrijwel altijd losloopt is namelijk het beste af met een simpele halsband. Een gewone halsband levert namelijk geen enkele beperking op tijdens bewegen. Een halsband geeft pas druk op de hals op het moment dat de hond aan de riem trekt. Dus trekt jouw hond niet of loopt hij los? Dan is een halsband een uitstekende keuze! Trekt jouw hond wel regelmatig aan de lijn en loopt hij het merendeel van de tijd niet los? Dan zou een goed passend tuig een hele mooie optie zijn. Hiermee voorkom je langdurig veel druk op de hals en de bijbehorende gevolgen hiervan. Daarnaast is er natuurlijk ook nog de voorkeur van jouw hond zelf. Sommige honden vinden een tuig absoluut niet fijn. Anderen juist weer wel. Hou hier rekening mee bij het maken van een keuze.